Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντιδρά στη Μεταρρύθμιση του Λούθηρου επιχειρώντας να μεταρρυθμισθεί και ξεκινάει από την καταστολή...
της αίρεσης του Προτεσταντισμού. Το τάγμα των Ιησουιτών, ένα μοναχικό τάγμα με τυφλή υπακοή στις αποφάσεις της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, αναλαμβάνει την ενίσχυση και την διάδοση του καθολικισμού με όπλο την Ιερά Εξέταση.[1] Πρέπει να σημειωθεί ότι οι Ιησουίτες ως διδάσκαλοι συμμετείχαν στην εκπαίδευση, ενώ είχαν αναλάβει και μεγάλο ιεραποστολικό έργο. Υπό την αιγίδα του Πάπα και του τάγματος των Ιησουιτών συνέρχεται η Σύνοδος του Τριδέντου (από το 1545 έως το 1563 με ενδιάμεσα χρονικά κενά) και λαμβάνει αποφάσεις για τα δογματικά και εκκλησιαστικά ζητήματα του Καθολικισμού. Οι αποφάσεις αυτές (δίχως περιθώρια συμβιβασμού με τους Προτεστάντες) θα ισχύσουν για τέσσερις αιώνες. Η ανανέωση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας καταγράφηκε από τους ιστορικούς ως Αντιμεταρρύθμιση, ενώ από τους καθολικούς ως Καθολική Μεταρρύθμιση.[2]
Ομάδες «παραδοσιακών καθολικών» ασπάζονται τις ιδέες του Φλαμανδού θεολόγου Cornelius Jansen ή Janésnius (1585-1638) περί του ρόλου της Θείας Χάριτος και ιδρύεται ο Γιανσενισμός ο οποίος διώκεται από τους Ιησουίτες. [3] Η δυτική Ευρώπη δυσανασχετεί διότι η θρησκευτική ενότητα, πρόσφατη ακόμα, διαταράσσεται από αντιδικίες μεταξύ των ποικίλων δογμάτων που οδηγούν σε αιματηρές διαμάχες.[4] Πλήθος διανοούμενων προσπαθούν να αποδείξουν τις καταστροφικές συνέπειες των θρησκευτικών πολέμων και να αποτρέψουν τις αντιπαραθέσεις των καθολικών, λουθηρανών και καλβινιστών.[5]
Οι ουμανιστές Έρασμος (1466-1536) και Sebastian Castellio (1515-1563) καταδικάζουν την έλλειψη ανοχής στη διαφορετικότητα του Λόγου και της συνείδησης. Ο Thomas More (1478-1535) στην Ουτοπία του (1515) αντιπαραβάλλει την εριστική κοινωνική ζωή των χριστιανο-ευρωπαϊκών κρατών με την τέλεια δομημένη κοινωνία ενός φανταστικού μη θρησκευόμενου νησιού. Μία κοινωνία που υπάρχει με γνώμονα την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων, χωρίς ατομική ιδιοκτησία και χωρίς ανθρώπινη εκμετάλλευση, η οποία βασίζεται στην ανεκτικότητα, την ελευθερία και την κοινωνική ευμάρεια. Ο Jean Bodin (1530-1596) ζητά τη διερεύνηση της πραγματικής θρησκείας εφόσον υπάρχουν διαφορετικές θρησκευτικές προσεγγίσεις. Ο Baruch Spinoza (1632-1677) διατυπώνει την άποψη ότι οι ποικίλες πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις δεν καθορίζουν την ύπαρξη ενός ανθρώπου σε μία κοινωνία, ενώ ο Pierre Bayle (1647-1706) υποστηρίζει ότι, οι συνειδήσεις των ανθρώπων, εφόσον δεν καθορίζονται μόνο από τη λογική, είναι δυνατόν να είναι εσφαλμένες.[6] Ο John Locke (1632-1704) γράφει ότι ενώ το κράτος προασπίζει τα αστικά και πολιτικά αγαθά, η Εκκλησία στηριζόμενη στην ελεύθερη βούληση τιμά τον Θεό. Θεωρεί ότι οι εκφράσεις της θρησκείας είναι ιδιωτική υπόθεση και όχι δημόσια, και ότι η κρατική εξουσία έχει λόγο μόνο στις δημόσιες υποθέσεις.[7] Ο Γάλλος κοινωνιολόγος August Comte (1798-1857) ανακοινώνει την χρυσή τομή που πρέπει να επιλέξει κάθε άνθρωπος εφόσον συνθλίβεται ανάμεσα στα δόγματα του Χριστιανισμού και τις σχέσεις τους με το Κράτος. Η πρόταση του Comte είναι «η θρησκεία της ανθρωπότητας», μία θρησκεία tailor made στις επιταγές των καιρών και στις προσωπικές ανάγκες του κάθε ανθρώπου.[8]
Ανάμεσα στις περισσότερες θρησκευτικές πεποιθήσεις και τις θεωρίες του ελεύθερου ανθρώπου η έννοια του χρήματος παραμένει «αξία» και οδηγεί σε περαιτέρω διαφοροποιημένες αντιλήψεις. Ο Χριστιανισμός θεωρεί τον πλουτισμό «Μαμωνά» και μέσο αποπροσανατολισμού.[9] Αρχικά η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία απαγορεύει την τοκογλυφία, τον 16ο αιώνα όμως την επιτρέπει μέσω των αγαθοεργών ιδρυμάτων της, των mentes pietatis. Ο Προτεσταντισμός επίσης απαγορεύει την τοκογλυφία συμπεριλαμβανομένης και της νέας αγαθοεργής μορφής της. Ο Καλβινισμός, πιό αυστηρά, απαγορεύει κάθε μορφή άσκοπης ελεημοσύνης χαρακτηρίζοντας την επαιτεία προβληματική στην διεκπεραίωση του θελήματος του Θεού, διευκρινίζοντας ότι κάθε πιστός είναι υπαίτιος για την ανεργία του. Διαχωρίζει τους ανάπηρους και τα ορφανά ως πραγματικά ανίκανους για εργασία και τους θέτει υπό την ορθολογική του μέριμνα.[10] Οι Εβραίοι, χρησιμοποιώντας το δικαίωμα δανεισμού που τους δίνει το Δευτερονόμιο,[11] δηλαδή να δανείζουν σε μη Εβραίους, γίνονται οι επίσημοι τοκογλύφοι της Ευρώπης του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης. Αυτή η δυνατότητα έντοκου δανεισμού είναι η θρυαλλίδα της καταδίωξής τους διότι από τη μια πλευρά είναι απαραίτητοι στους ευρωπαίους βασιλείς και πάπες, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν τα πλούτη τους από τους τόκους και από την άλλη πλευρά οι δανειζόμενοι δεν αισθάνονται την υποχρέωση να ξεχρεώσουν. [12] Για το λόγο αυτό οι Εβραίοι μαζί με τους λεπρούς και τους τρελούς, μετατρέπονται σε δόκιμους αποδιοπομπαίους τράγους, καταδιώκονται και βεβαίως τα χρέη διαγράφονται.[13]
Το 1789 ξεσπά η Γαλλική Επανάσταση αφού έχει προηγηθεί η Αμερικάνικη ανάλογη (1763-1783). Ελευθερία, Ισότητα και Αδελφοσύνη είναι τα αιτήματα του γαλλικού λαού. Οι αιτίες της επιτυχημένης επανάστασης είναι πολλές. Μέσα από τους κόλπους της αναδύεται μία νέα ιδεολογία, η οποία διαχωρίζεται από τις ιδεολογίες των θεσμικών εκκλησιών.[14] Ο επίσημος διαχωρισμός κράτους και θρησκείας, δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας, έχει ξεκινήσει.
*Στέλεχος Επιχειρήσεων, BA (Διοίκηση Επιχειρήσεων), BA (Ιστορία Ευρωπαϊκού Πολιτισμού), MA (Ορθόδοξη Θεολογία)
Πηγή
